Bij een medicijnverslaving gaat het vaak om opioïden of benzodiazepinen.

Pijnstillers als morfine, oxycodon, tramadol, fentanyl en buprenorfine vallen onder de opioïden. Bijna alle medicijnen die behoren tot de opioïden bevatten bestanddelen van ruwe opium. Opium is het ingedroogde melksap van de (opium)papaver. Opioïden remmen de pijngewaarwording vanuit het centrale zenuwstelsel. Een arts zal deze sterke pijnstillers in de laagst mogelijke dosis en voor een zo kort mogelijke periode voorschrijven. Gebruik je zware pijnstillers echter voor lange tijd en ga je steeds meer gebruiken dan kan het zijn dat er sprake is van verslaving.

Benzodiazepinen werken kalmerend en worden gebruikt door mensen met angstklachten en slapeloosheid. Diazepam (valium), lorazepam en oxazepam vallen onder deze groep medicijnen. Benzodiazepinen beïnvloeden de afgifte van dopamine in de hersenen. Dopamine is een stofje dat bijdraagt aan hoe gelukkig we ons voelen. Mensen die verslaafd zijn aan benzodiazepines zijn vaak niet meer in staat geluk te ervaren tenzij ze hoge doses van de medicijnen nemen. Abrupt stoppen met het gebruik van benzodiazepinen kan hevige ontwenningsverschijnselen veroorzaken.